Theatr a Chymdeithas

By Euros Lewis

Subjects: Theaters, Theatr Felinfach

Description: A detailed study of the roots of Theatr Felin-fach in the Aeron valley. Euros Lewis argues that the main peril of present day society in Wales is the divorcing of the Welsh language from its culture, and tries to get to grips with the question: 'What is that culture?' Ysgariad yr iaith Gymraeg oddi wrth ei diwylliant yw prif berygl yr oes, yn ol awdur y gyfrol hon. Ond beth yw'r diwylliant? Ceisio ateb y cwestiwn hwn yw nod yr astudiaeth fanwl hon ar wreiddiau a hanes sefydlu Theatr Felin-fach. O'r theatrau campws newydd a sefydlwyd yng Nghymru yn ystod y 1970au-80au, Theatr Felin-fach yn unig sydd wedi llwyddo i feithrin dolen dynn gyda'i chymuned a'i chenedl gan feithrin nid yn unig cynulleidfa ond to ar l to o actorion, sgriptwyr, cynhyrchwyr a chwmniau. Mae'r Panto blynyddol yn sefydliad unigryw ynddo'i hun. Lledodd y theatr ei hesgyll i sawl maes pwysig arall megis Radio Ceredigion, ymgyrchoedd cymunedol (megis amddiffyn y ffatri gaws leol) a byd ffilm ac adloniant. Ond camgymeriad fyddai diffinio Theatr Felin-fach fel theatr gymunedol. Mae hynny yn awgrymu mai mewnblyg a lleol ydi cymeriad y theatr. Er ei bod yn amlwg wedi ei lleoli mewn lle arbennig ac mewn cymdeithas arbennig, safle penodol i edrych allan ar y byd yw Theatr Felin-fach or dechrau. Ni fyddai hyn wedi digwydd heb weledigaeth ac arweiniad arbennig a'r gwr a gyflwynodd y ddeubeth hynny i'r theatr yw awdur y gyfrol hon. Mae'r gyfrol hon yn ddadansoddiad hanesyddol o gyd-destun y ddrama Gymraeg yng Ngheredigion yn arbennig, ond gan edrych ar y gymdeithas Gymraeg yn ei chyfanrwydd a hanes y theatr Gymraeg dros gyfnod helaeth o amser yn ogystal. Dyma wreiddiau Theatr Felin-fach. Drwy wneud hynny, cawn sylweddoli pwysigrwydd gwleidyddol y ddeinameg o ddrama o fewn ein cymdeithas arbennig ni. Mae'n llyfr radical yn adrodd stori na chafodd ei hadrodd o'r blaen, gan geisio gwneud diwylliant penodol y Gymraeg yn weladwy ac yn ddealladwy.